Καλή θρέψη για σωστή ανάπτυξη

Απώλεια βάρους, αδυναμία πρόσληψης βάρους… ελλιπής ανάπτυξη; Δώστε στο παιδί σας την ειδική διατροφική φροντίδα που χρειάζεται, έτσι ώστε να επανέλθει θριαμβευτικά στην τροχιά της υγιούς ανάπτυξης!

Ένας φυσιολογικό ρυθμός σωματικής ανάπτυξης αποτελεί δείκτη καλής υγείας και καλής κατάτασης θρέψης. Τα βρέφη και τα παιδιά αναπτύσσονται παρουσία επαρκούς παροχής των 4 ακόλουθων θεμελιωδών συστατικών: οξυγόνο, θρέψη, ορμόνες (αυξητική ορμόνη, θυρεοειδική ορμόνη κ.α.) και αγάπη. Οι ανεπαρκείς ποσότητες οποιουδήποτε από αυτά ή ο συνδυασμός κάποιων από αυτά, αρκούν για να παρουσιαστεί «ελλιπής ανάπτυξη» (Failure to thrive) ή αλλιώς «καθυστέρηση αναμενόμενης κανονικής φυσιολογικής ανάπτυξης», ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα βρέφη και παιδιά τα οποία παρουσιάζουν αδυναμία ανάπτυξης σε βάρος ή σε ύψος βάσει των καμπύλων ανάπτυξης αναφοράς.

! Η ελλιπής ανάπτυξη θα πρέπει να διαχωρίζεται από τη μικρή σωματική διάπλαση η οποία οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες, την ενδομήτρια επιβράδυνση της ανάπτυξης καθώς και τις φυσιολογικές παρεκκλίσεις. Η παρακολούθηση του ρυθμού ανάπτυξης με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις του βάρους και του ύψους ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ είναι πολύ πιο σημαντική, απ’ ότι κάποια μεμονωμένη μέτρηση στην αποτίμηση της ανάπτυξης και της κατάστασης της υγείας του παιδιού μας!

Καλή θρέψη I.D και γιατί είναι εξαιρετικά σημαντική!
Η παροχή επαρκούς ποσότητας ενέργειας και όλων των απαιτούμενων θρεπτικών συστατικών συντελεί σε καλή κατάσταση θρέψης η οποία είναι ουσιώδης για την υγιή ανάπτυξη, τον ορθό σχηματισμό και λειτουργία των οργάνων, το “χτίσιμο” ενός δυνατού ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς και τη σωστή νευρολογική και γνωστική ανάπτυξη.

Η ανεπαρκής θερμιδική και πρωτεϊνική πρόσληψη ή/ και ασθένειες οποίες επηρεάζουν την πέψη, απορρόφηση, μεταφορά και χρησιμοποίηση των θρεπτικών συστατικών οδηγούν σε κακή θρέψη (υποσιτισμός). Ο παιδικός υποσιτισμός, είναι ως ορισμός «η ανισορροπία μεταξύ της διαιτητικής πρόσληψης και των απαιτήσεων του σώματος σε θρεπτικά συστατικά, η οποία αθροιστικά επιφέρει ανεπάρκειες σε ενέργεια, πρωτεΐνη ή μικροθρεπτικά συστατικά που μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την σωματική και πνευματική ανάπτυξη και άλλες λειτουργίες» (American Society of Parenteral and Enteral Nutrition, 2013)

Η απάντηση του οργανισμού στον υποσιτισμό είναι η αναστολή της φυσιολογικής αύξησης του σωματικού βάρους. Παρατηρείται άμεση και γρήγορη απώλεια βάρους ή αδυναμία επαρκούς αύξησης τους σωματικού τους βάρους με αποτέλεσμα τα παιδιά να παρουσιάζουν σημαντικά μειωμένο βάρος – ως προς – την ηλικία (ελλιποβαρή) ή - ως προς το ύψος. Σε περίπτωση που ο υποσιτισμός δεν αντιμετωπιστεί και παραταθεί, τότε τελικά θα επηρεαστεί και το ύψος του παιδιού, δηλαδή θα υπάρξει στασιμότητα (αποτυχία επίτευξης της μέγιστης γενετικής δυνατότητας για ανάπτυξη ή αλλιώς «χαμηλό ανάστημα»). Ο υποσιτισμός είναι μια από τις κύριες αιτίες καθυστέρησης στην ανθρώπινη ανάπτυξη παγκοσμίως.

Αξιολόγηση & θεραπεία: Eίναι απαραίτητες!
Η έγκαιρη αξιολόγηση των βρεφών και των παιδιών που παρουσιάζουν αναποτελεσματική αύξηση βάρους είναι σημαντική και η θεραπεία θα πρέπει να είναι έγκαιρη, να επικεντρώνεται στην αποκατάσταση της θρέψης, την εκπαίδευση των γονιών και στην συμπεριφοριολογική παρέμβαση και να εξατομικεύεται ανάλογα με τις ατομικές ανάγκες της οικογένειας και του παιδιού.

Αποκατάσταση θρέψης: Δώστε στο παιδί σας την ειδική διατροφική φροντίδα που χρειάζεται και βοηθήστε το να επανέλθει θριαμβευτικά στην τροχιά της υγιούς του ανάπτυξης!
Βήμα 1:

Σε περίπτωση που θηλάζετε, συνεχίστε όσο το δυνατόν περισσότερο τον θηλασμό, καθώς έχει αποδεδειγμένα πλεονέκτηματα στη σωστή θρέψη και την ανάπτυξη του παιδιού σας.
Συμβουλή > Προσθέστε στο μητρικό γάλα που έχετε αντλήσει ένα μέρος βρεφικού γάλακτος HiPP σε σκόνη για την ενίσχυση της θερμιδικής και θρεπτικής του πυκνότητας.

Στην περίπτωση που δεν θηλάζετε, μπορείτε το βρεφικό γάλα να το κάνετε πιο συμπηκνωμένο, έτσι ώστε στον ίδιο όγκο να περιέχονται περισσότερες θερμίδες και το γάλα να είναι θρεπτικά πυκνότερο.

! Συμβουλευτείτε τον παιδίατρο σας ή/ και τον εξειδικευμένο διαιτολόγο για τα επίπεδα συμπύκνωσης του βρεφικού γάλακτος ή για την επιλογή ειδικού θεραπευτικού γάλακτος (τρόφιμα για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς/ FSMPs ειδικά σχεδιασμένα για πρόωρα και ελλιποβαρή νεογνά)

Βήμα 2: Ενίσχυστε την θερμιδική και θρεπτική πυκνότητα των γευμάτων/ ροφημάτων που προσφέρετε στο παιδί σας.
Η ανάπτυξη απαιτεί θερμίδες! Ακολουθήστε τους κανόνες υγιεινής διατροφής και προσφέρετε στο παιδί σας περισσότερες θερμίδες, έτσι ώστε να επιτύχει αντιρροπιστική επιτάχυνση της ανάπτυξής του. Η αύξηση των θερμίδων θα πρέπει να προέρχεται από υγιεινές πηγές και να είναι πάντα ανάλογη με την ηλικία του παιδιού και τις ειδικές διατροφικές συστάσεις:

  • Πρωτεΐνες για την αύξηση της πρωτεϊνικής πρόσληψης: κρέας, πουλερικά, ψάρια, αυγά, γάλα, τυρί, γιαούρτι, όσπρια, δημητριακά και προϊόντα τους (ρύζι, αλεύρι, φρυγανιές, πατάτα, ζυμαρικά κ.α.), ελαιούχοι καρποί και σπόροι (αμύγδαλα, καρύδια, κολοκυθόσποροι κ.λπ.) και προϊόντα τους (π.χ. ταχίνι).
    Συμβουλή > Κάθε γεύμα και σνακ θα πρέπει να περιέχει πηγή πρωτεΐνης!
       Tip > Λιώστε τυρί ή προσθέστε κρέας ή ψάρι σε σούπες, ζυμαρικά, πουρέ, ομελέτες, σάλτσες ή άλλα μαγειρευτά φαγητά!
       Tip > Προσθέστε σκόνη γάλακτος HiPP στο γάλα, σε σούπες, κρέμες (πχ. άνθους αραβοσίτου), πουρέ, ροφήματα κτλ
  • Λιπαρά: ελαιόλαδο και άλλα καλά φυτικά έλαια, ελιές, ελαιούχοι καρποί και σπόροι και προϊόντα τους, αβοκάντο, κρόκος αβγού, βούτυρο, λιπαρά ψάρια, πλήρες γάλα και ολόπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα.
    Συμβουλή > Χρησιμοποιήστε αρκετό ελαιόλαδο για την παρασκευή των φαγητών και κρέμα γάλακτος, βούτυρο, αβοκάντο και άλλες λιπαρές ύλες σε σούπες, κρέμες, λαχανικά, ζυμαρικά κ.α.

Θρεπτικά, υγιεινά αλλά νόστιμα σνάκ; Κι όμως, υπάρχουν πολλές ιδέες!

  • Μπανάνα ή  «Παιδική Φρυγανιά» HiPP ή ψωμί με ταχίνι ή φυστικοβούτυρο ή άλλα υγιεινά βούτυρα καρπών ή σπόρων και μέλι ή HiPPIS «Φρουτοπολτό» της HiPP
  • Σάντουιτς με λιωμένο αβοκάντο
  • Γιαούρτι με θρυμματισμένα «Παιδικά μπισκότα» HiPP ή «Παιδική Φρυγανιά» HiPP , φρούτο (ή «Φρούτα» HiPP), ρυζόγαλο, κρέμες με βάση το γάλα κ.τλ
  • Κρέμα βρώμης με «Παιδικά Τραγανά Μούσλι» HiPP και λιωμένο αβοκάντο
  • Smoothies/ milkshakes παρασκευασμένα με γάλα, σκόνη γάλακτος HiPP, φρούτο ή «Φρούτα» HiPP, αβοκάντο
  • Σπιτικά μπισκότα/ κέικ/ μπάρες φτιαγμένα με αγνά υλικά στα οποία θα προσθέσετε «Παιδικά Τραγανά Μούσλι» HiPP, ξηρούς καρπούς ή/ και σπόρους ή/ και ταχίνι κτλ για ενίσχυση της θερμιδικής και θρεπτικής πυκνότητας
  • Συνδυάστε φρούτο/φρούτα με ξηρούς καρπούς
      Tip > Ένα καλής ποιότητας μέλι, μαρμελάδα, φρούτα, HiPPIS «Φρουτοπολτό» της HiPP αποτελούν μία εξίσου καλή (και νόστιμη!) πηγή αύξησης της θερμιδικής πρόσληψης και μπορούν να προστεθούν σε ροφήματα, επιδόρπια, ψωμί, κρέμες, δημητριακά πρωϊνού.

Βήμα 3: Βάλτε στο τάισμα του παιδιού σας αγάπη, φροντίδα και σύνεση!
Το τάισμα των παιδιών μπορεί να είναι μια δύσκολη εμπειρία για τους γονείς, οι οποίοι πολλές φορές δίνουν αγώνα για να το καταφέρουν...Γι’ αυτό κάθε γονιός θα πρέπει να βάλει μπρος τη σωστή φροντίδα και να μετατρέψει τα οικογενειακά γεύματα σε χαρούμενες στιγμές! Λάβετε υπόψη πως:
“ο γονιός είναι υπεύθυνος για το «τι», το «πότε» και το «πού». Ο γονιός είναι επίσης υπεύθυνος να επιλέξει τροφή που να είναι ασφαλής και κατάλληλη για το παιδί του, αλλά και να την προσφέρει με τρόπο που να είναι ασφαλής, ευχάριστος και υποστηρικτικός. Το παιδί, από την άλλη, είναι υπεύθυνο να αποφασίσει αν και πόσο θα φάει” (Elyn Satter 2000).

Η παιδική διατροφή χρειάζεται σωστή διαχείριση!
Πέρα από τη σωστή διατροφή, μια διεπιστημονική προσέγγιση είναι πάντα απαραίτητη, πόσω μάλλον στην περίπτωση μια σοβαρής διαταραχής της ανάπτυξης. Μία διεπιστημονική ομάδα ειδικών (παιδίατρος, εξειδικευμένος γιατρός, εξειδικευμένος διαιτολόγος, ψυχολόγος με εξειδίκευση στη διαχείριση πρόσληψης τροφής), που να απευθύνεται, όχι μόνο στο πρόβλημα της αναστολής της σωματικής ανάπτυξης αυτό καθαυτό, αλλά και τους βιολογικούς και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες που βρίσκονται κάτω από αυτό, είναι εξαιρετικά σημαντική για να διασφαλίσει τα βέλτιστα αποτελέσματα στην υγεία του παιδιού σας!

Με αγάπη
Χριστίνα Κωστάρα
Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, MMedSci

 

Βιβλιογραφία

  1. Mehta NM, Corkins MR, Lyman B, et al. Defining pediatric malnutrition: a paradigm shift toward eiology - related definitions. JPEN. 2013, 4 (37): 460-81.
  2. de Onis M, Monteiro C, Clugston G. The worldwide magnitude of protein-energy malnutrition: an overview from the WHO Global Database on Child Growth. Bull World Health Organ. 1993, 6 (71): 703-12.
  3. Satter E. Child of mine: Feeding with Love and Good Sense. Palo Alto, CA; Berkeley, CA: Bull Pub. Distributed in the USA by Publishers Group West, 2000
  4. Kendrin Sonneville and Christopher Duggan. Manual of Pediatric Nutrition 5th edition. People’s Medical Publishing House USA, Shelton, Connecticut 2014